تبلیغات 6

دلار نفتی و مازاد آن

پا فشاری اوپک در اوایل دهه 70 میلادی باعث شد ، تغییر سیاست خرید اسلحه بجای پول نفت تا حدی تعادل بازار نفتی نیویورک را بهم زند. استناد خریداران نفت بر آن بود که عدم خرید اسلحه از طرف تولید کنندگان نفتی باعث مصرف کمتر نفت در بازار صنایع و ضرر شدیدی شامل حال تولید کنندگان خواهد شد! و مصرف نفت خود بخود کاهش خواهد یافت. در ازای این تمهیدات نیز اوپک بلافاصله تولیدات نفتی را کاهش داد. کمپانی های نفتی هرگز تصور نمیکردند که اوپک اقدام به کاهش و احتمالا توقف کامل تولید نفت را بنماید.

بهای نفت در بازار نیویورک برای اولین بار از مرز 30 دلار در هر بشکه گذشت و چنین پیش بینی شد که تا به رقم 100 دلار خواهد رسید. فعالیت های سیاسی آشکار و نهان در پایتخت های خاورمیانه آغاز شد. برای اولین بار ورق برنده در دست تولید کننده گان قرار گرفته بود. صورت درخواستهای کشور های نفتخیز بر خلاف تبلیغات در روزنامه های غرب افزایش بهای نفت نبود بلکه بدست گرفتن قدرت مالی درآمد نفتی بود. اصرار جمشید آموزگار نماینده ایران بر آن بود که درآمد نفت باید توسط تولید کننده تعیین شود نه خریداران.

مذاکرات چند طرفه چند روزی در وین ادامه داشت و در طول آن شیخ ذکی یمانی وزیر نفت عربستان سعودی و آموزگار رسما اعلام کردند که طالب افزایش قیمت نفت نیستند بلکه سامان دهی امور نفتی مهم و مورد نظر است! تبلیغات بعدی غرب بر آن بود که موجودی نفت تا 20 سال دیگر در جهان پایان میپذیرد و چنین و چنان میشود و .....

بی مناسبت نیست از کارلوس و گروگان گیری وزرای اوپک پس از این واقعه نیز یادی شود.

کارلوس تروریست مزدوری بود که وزیران اوپک را پس از این واقعه مهم به اسارت گرفت و درخواست پنچ میلیون دلار به ازای آزادی هر یک از آنان نمود که ظاهرا دستور دهنده و مشتری یاسر عرفات ولی در حقیقت همه چیز و کس در آن منفعت داشتند غیر از س.ا.ف. و پس از پرداخت همگی آزاد شدند و لی در طول مدت چند روزه اسارت بهای نفت بشکه ای پنج دلار توسط کمپانی های نفتی افزایش یافت! البته نه بخاطر بالا رفتن قیمت نفت بلکه مخارج گزاف بیمه خرید نفت!

عراق ، لیبی ، عربستان سعودی و حتی ایران اقدام به خرید سلاح و ملزومات نظامی و صنایع پایه ای از پشت پرده آهنین را بدلیل در دست گرفتن قدرت خرید خود را آغاز نمودند.

همکاری شوروی در ایجاد ذوب آهن اصفهان نمونه آن بود که سالها شاه خواستار داشتن صنایع پایه و بنیادی بود ولی همواره غرب از آن امتناع میکرد و دلیل آنرا نداشتن زمینه علمی و عملی میدانست.

آلمان و فرانسه اولین کشورهایی اروپایی بودند که بوی مازاد دلارهای نفتی ذخیره ای را استشمام و تن به همکاری با ایران دادند و طرح سمفونی برای ساخت اولین ماهواره ایران و رآکتور اتمی بوشهر ، انگلیس و آمریکا را از خواب خرگوشی بیدار نمود و رقابت های غربی در تمام کشورهای نفتخیز شدت گرفت.

اقدامات شاه جهت ایجاد مشغله با ایجاد صنایع پایه و کمک طراح اقتصادی نابغه ای مانند عالیخانی ، ایجاد بانکهایی نظیر توسعه و صنعتی و اعتماد به سرمایه گزاری مردم و پس از آن ایجاد کارخانجات ایران ناسیونال و ایران سایپا و کارخانجات مخابراتی ایران در شیراز از آن زنگ خطر هایی بود که مطابق ذوق و خواسته خریداران نفتی نبود زیرا پول باد آورده نفتی را به مصرف ایجاد صنایع مهم و اصلی میرساند که نیاز عمده ای به فناوری غربی دریغ شده از ملت ایران را نداشت. خیلی سریع موقعیتی رسید که فناوری صنعتی سیلاب وار به داحل ایران رسید و ارایه فناوری های مدرن جای خود را به آن بگیر و ببند های سابق داد و دیگر اجباری برای وادار به همکاری کردن برای ایجاد مس سرچشمه و دشت مرغاب و ورامین و سد کارون و نیشکر هفت تپه و دشت میناب و صنایع الکترونیک نبود.

زمانی رسیده بود که برای طرحی بهر اندازه کوچک سیل کارشناسان و متخصصین و بهمراه آنان دوسیه های فنون وفناوری آن از تمام مرزهای ایران سرازیر میشد. سرمایه گذاریهای بزرگ در داخل و خارج توسط ایران و سیل طرح های منطقه ای و شهری و صنعتی و کشاورزی خواسته و مد نظر کمپانیهای خریدار نفت نبود ولی حداقل روزنه بود که دوباره دلارهای نفتی به صورتی به غرب باز میگشت. خرید سهام کارخانجات و موسسات بزرگ مالی خارجی به آسانی انجام میشد و ایران تنها کشور نفتخیزی بود که از حقوق واقعی خود در مقابل فروش نفت تا حدی بهره برداری میکرد ولی همزمان در سایر کشورهای منطقه هنوز درآمد نفتی یا خرج عیش و نوش و یا خرید و انبار کردن اسلحه و تعلیم و تولید تروریست از نوع اسلامی و تحریک سایر ملل میشد.

خرید سلاح از آلمان و انگلیس و ماشین آلات ترابری نظامی از شوروی و هواپیما و ناوچه جنگی از آمریکا ایران را قویترین کشور نظامی منطقه نمود و با آنکه شاه از سران عربی بشدت نفرت داشت باب مذاکره و مراوده را هرگز نبست ولی همیشه بالادست با آنان برخورد نمود.

اما در داخل ایران مسایل جدیدی پدید آمده بود و با آنکه صنعتی و یا نیمه صنعتی شدن و ایجاد کار و حرفه های متنوع میرفت تا منافع عمومی را به نوعی در بر گیرد ، مشکلات حاصل از ورود افکار و اندیشه های جدید و بالا رفتن درآمد مردم به آسانی قابل هضم در جامعه بسته ایران نبود.

ادامه دارد...